سس به مایع یا خمیری که برای اضافه کردن به غذا و بهبود طعم و مزه آن استفاده می‌شود، گفته می‌شود. سس‌ها می‌توانند از موادی مانند روغن، سرکه، نمک، فلفل، ادویه‌جات، شکر، سس‌های گوشتی و سایر مواد تشکیل شوند. سس‌ها معمولاً برای تزئین و تزیین غذاها استفاده می‌شوند و در بسیاری از غذاهای مختلف جهان استفاده می‌شوند.
انواع سس‌ها بسیار زیادند و هر کدام برای غذاهای خاصی استفاده می‌شوند. در زیر تعدادی از انواع سس‌ها و موارد استفاده آن‌ها آورده شده است:
1. سس گوجه فرنگی: برای تهیه پیتزا، پاستا، ساندویچ و غذاهای دیگر استفاده می‌شود.
2. سس مایونز: برای ساندویچ، سالاد و غذاهای دیگر استفاده می‌شود.
3. سس بلوچز: برای ساندویچ، سالاد و غذاهای دیگر استفاده می‌شود.
4. سس سویا: برای تهیه غذاهای چینی و ژاپنی استفاده می‌شود.
5. سس بشمار: برای تهیه غذاهای هندی استفاده می‌شود.
6. سس ترکی: برای تهیه کباب و غذاهای ترکی استفاده می‌شود.
7. سس هلندی: برای ساندویچ، سالاد و غذاهای دیگر استفاده می‌شود.
8. سس برگر: برای تهیه برگر و ساندویچ استفاده می‌شود.
9. سس کاری: برای تهیه غذاهای هندی و تایلندی استفاده می‌شود.
10. سس قارچ: برای تهیه غذاهای قارچی استفاده می‌شود.
11. سس پستو: برای تهیه پیتزا، پاستا و غذاهای دیگر استفاده می‌شود.
12. سس چیلی: برای تهیه غذاهای مکزیکی و آسیایی استفاده می‌شود.
13. سس تمپورا: برای تهیه غذاهای ژاپنی استفاده می‌شود.
14. سس بندری: برای تهیه غذاهای جنوب ایران استفاده می‌شود.
15. سس رانچ: برای ساندویچ، سالاد و غذاهای دیگر استفاده می‌شود.
16. سس بابارکو: برای تهیه غذاهای ایتالیایی استفاده می‌شود.
17. سس ترشی: برای تهیه ترشی و غذاهای خورشتی استفاده می‌شود.
18. سس کچاپ: برای ساندویچ، پیتزا، همبرگر و غذاهای دیگر استفاده می‌شود.
19. سس سرخ کردن: برای سرخ کردن و تهیه غذاهای فرایندی استفاده می‌شود.
20. سس شیرین تند: برای تهیه غذاهای چینی استفاده می‌شود.
تهیه سس بستگی به نوع سس دارد. اما برای تهیه سس‌های ساده مثل سس گوجه فرنگی، مایونز و کچاپ، می‌توان به شرح زیر عمل کرد:
1. سس گوجه فرنگی: گوجه فرنگی را خرد کرده و با پیاز و سیر سرخ شده، نمک، فلفل، ادویه‌های خشک و یک قاشق غذاخوری اسکله را درون قابلمه بریزید و روی حرارت ملایم حدود 30 دقیقه بپزید.
2. سس مایونز: تخم‌مرغ، سرکه، نمک و فلفل را با هم مخلوط کنید. سپس به آرامی روغن را به آن اضافه کنید و همزمان با مخلوط کردن، روغن را به آرامی به آن اضافه کنید تا سس مایونز شفاف شود.
3. سس کچاپ: پوره گوجه فرنگی، سرکه، شکر، نمک، فلفل و یک قاشق غذاخوری پودر سیر را با هم مخلوط کنید تا سس کچاپ تهیه شود.
برای تغلیظ سس می‌توان از موادی مانند نشاسته، آرد، تخم‌مرغ، پنیر، کره و یا روغن استفاده کرد. البته نوع ماده تغلیظ کننده بستگی به نوع سس و مقدار مورد نظر دارد. به عنوان مثال، برای تغلیظ سس قارچ ممکن است از آرد استفاده شود و برای تغلیظ سس تریاک از تخم‌مرغ.
اما از آنجا ک استفاده از پکتین در صنعت امروزه گسترش یافته و به علت مزایای بسیار در حال رواج است ، می‌توان از پکتین به عنوان تغلیظ کننده استفاده کرد. پکتین یک نوع فیبر موجود در میوه‌ها و سبزیجات است که خاصیت ژل‌سازی دارد و می‌تواند به عنوان تغلیظ کننده در سس‌ها و مرباها استفاده شود. همچنین، پکتین به عنوان یک استابیلایزر در صنایع غذایی نیز استفاده می‌شود.
می‌توان حتی در تهیه سس به روش سنتی نیز از پکتین استفاده کرد. به عنوان مثال، می‌توان پکتین را با آب مخلوط کرده و به سس اضافه کرد و سپس سس را به آرامی جوشاند تا تغلیظ کند. البته در این روش باید دقت کرد که میزان پکتین اضافه شده به سس مناسب باشد تا طعم و بافت سس تغییر نکند.
استفاده از پکتین برای تغلیظ سس، دارای مزایای زیر است:
1- افزایش ظرافت و لطافت سس: با افزودن پکتین به سس، میزان ژل‌سازی و تغلیظ سس افزایش می‌یابد که باعث افزایش ظرافت و لطافت سس می‌شود.
2- کاهش زمان تهیه سس: با استفاده از پکتین به عنوان تغلیظ کننده، زمان تهیه سس کاهش می‌یابد زیرا پکتین به سرعت تغلیظ سس کمک می‌کند.
3- افزایش ماندگاری سس: با افزودن پکتین به سس، ماندگاری آن بهبود می‌یابد زیرا پکتین به عنوان یک استابیلایزر عمل می‌کند و باعث جلوگیری از جداسازی مواد درون سس می‌شود.
4- افزایش ارزش غذایی: پکتین یک نوع فیبر قابل هضم است که می‌تواند به افزایش ارزش غذایی سس کمک کند.